С.Цагаан: Хөдөлмөрлөвөл амжилтанд хүрч болдогийг ойлгосон тийм л хүүхдүүд төгсгөхийг хичээдэг

Улсын Мэдээлэл зүйн олимпиадын хошой аварга, 17н жилийн дараа нутагтаа Математикийн олимпиадын мөнгөн медаль авчирсан, өдгөө улсын олимпиадаас 6н медаль хүртээд буй, сүүлийн 5 жил түүний шавь нар Баянхонгор аймгийн Математик, Мэдээлэлзүйн өнгийг тодорхойлж, улсын олимпиадад ч чамгүй амжилттай оролцдог гээд түүний тухай яриад байвал дуусахгүй урт амжилтууд цуврана. Юутай ч чадварлаг багш, нутгийнхаа Математик, Мэдээлэлзүйн сургалтын чанарыг сайжруулахаар хичэн зүтгэж буй, Баянхонгор аймгийн "Алгоритм сургалтын төв"-ийн багш Сүхбаатарын Цагаан багштай ярилцлаа...

Бид чинь тэгээд Хүн чононууд болж таарах нь уу?

Яаая хүмүүс нээрээ "Бид чинь Бөртэ чоно Гуа маралын удамтай" гэж ирээд л "Чоно гэдэг чинь ижил тэнгэртэйдээ харагддаг Илүү тэнгэртэйдээ алагддаг эд" гэж холбоод л ёстой улайтал улайтал авхымаа...

Тэгхээр Монголчууд гэдэг чинь "Чоно хараад сэргэдэг Хийморь хэмээгч сүлдтэй Чоно, буга 2-ын дундаас төрсөн Хүн чоно"-нууд болж таарах нь байна ш дээ... гэж мэгээд тэнэгтээд байхгүй юу? :-P

За за балайрах яахав хүмүүсийн ийм яриаг сонсхоор нээрээ өмнөөс нь санаа зовоод бхымөө... Тайлбарлаад ч ойлгохгүй нтр...
Шинжлэх ухаан ийм өндөр түвшинд хөгжчихсөн, түүх судлал ч бас овоо хөгжчихсөн ядаж л Монголчууд Чононоос үүссэн гэж тэнэгтээгүй, биологи хүн юунаас үүссэнийг бүрэн дүүрэн баталчихаагүй боловч 1200 жилийн дотор чононоос хүн үүсэж амжина гэж бас тэнэгтчихээгүй Өө бас нууц товчоог уншчихсан юм бол ядаж түүхэн зохиол болхыг нь мэдмээр, 10 жилд сурсан юм бол уран зохиолд уянгын халил мэтийн чимэглэл байж болохыг ойлгомоор...

Ер нь миний санахад нэг чоно, буга 2 ч билүү явж байгаад хүн болоод байдаг дүрслэл Үндэсний телевизийн Үлгэрийн цагаар гардаг байсан байх аа... арай түүгээр түүхээ төсөөлж явдаггүй л байлтай...

Уул шугамандаа Бөртэ чоно гээд яриад байгаа зүйл чинь Чоно биш хүн, Бөртэ-Чино (Бөртэ-Чину) гээд хүний нэр юм л даа. Зарим хүмүүс онгон шүтээн гэж үздэг тал ч бий л дээ гэхдээ түүхчид судлаад: "Бөртэ-Чино хэмээх баатар эр (Байгаль далай орчмоос юмуу, дархадын хотгорын цаад хэсгээс...) нүүдэллэн ирж Бурхан халдун ууланд суурьшсан бөгөөд тухайн үед Онон, Хэрлэн мөрний сав газрын Монголчуудын ахлагч байсан" гэсэн түүхэн баримтууд гаргаад ирчихсэн. Бөртэ Чиногийн амьдарч байсан энэ үе бол түүхэн он цагийнхаа хувьд Манай Эриний 8-р зууны үед хамаарна.

Эрүүл хүний, саруул ухаанаар бодоод үзсэн ч 8-р зууны үед чононоос хүүхэд төрөөд л... гэж мэгээд бодох гэхээр Логикт баригдсан миний ухаан лав хүрдэггүй юм л даа... :-P

Ярихаасаа өмнө бодоод үз л дээ найз минь...

Хуурах маркетинг

Анх И-мэйл маркетингаар лаг гоё Гарчигтай боловч Гарчигнаасаа тэс өөр агуулга бүхий сурталчилгаа явж эхэлснээс хойш уншигч, хэрэглэгчдийг тэс өөр үг, зургаар хууран өөрсдийн сурталчилгаагаа ХҮЧЭЭР үзүүлдэг болоод удаж байна.
"Нараагаас... Сараагаасс...
Тоглолт үзэх үү хөө?
Нөгөө газрыг чинь олсооон..." гэж ирээд л танилаас маань мэдээлэл ирж байна гэж бодхоор Гарчигтай И-мэйлүүдийг нээж үзээгүй, түүнд хууртаагүй хүн бараг байхгүй биз...
За үүнийг Маркетинг ч гэх үү? дээ... Хууран мэхлэлт л юм даа...

Ер нь энэ сурталчилгаа хир үр дүнтэй болдог бол?

Тэс өөр үгэнд хууртаад сурталчилгаруу дарж орлоо гэж бодъё. Ороод агуулгыг нь хараад хэрэглэгч хууртсанаа мэднэ. 

Хууртагдсан хүнд ямар анхны сэтгэгдэл үүсэх вэ?  

- СӨРӨГ

Хичнээн сурталчилгааг уран гоё агуулгаас тэс өөр үгэнд хууртан дарж үзсэн ч гэсэн СӨРӨГ сэтгэгдлээр тус мэдээллийг анх хүлээж авсан хүн хэрхэн хандах вэ?

- Хэрэгтэй мэдээлэл байгаад холбогдлоо гэж бодход өөрөө ч анзаарахгүйгээр анхны сэтгэгдэл нь сөрөгөөр үүсчихсэн, харамсалтай нь энэ анхын сэтгэгдэл тус харилцаа холбоог дагасаар, түүнд нөлөөлсөөр байх болно. Лав л ийм хуурмаг маркетингийн эцсийн үр дүн нь ЭЕРЭГ гарахгүй л болвуу?

Ганц удаа бүтээгдхүүн худалдаад л өнгөрөх, өөрөөр хэлбэл богино хугацааны, нэг удаагийн дамын наймаа зэрэгт ашиглавал зорилгоо гүйцэлдүүлж чадаж магадгүй л дээ. Гэхдээ Байгууллагад, урт хугацаанд оршин тогтнох бизнест энэ арга яагаад ч зохихгүй.

Маркетер энэ аргыг хэрэглээд сурталчилгаагаа асар олон хүнд амжилттай хүргэж чадсан гэсэн тайлан бичиж чадхаар тоо баримт гаргаж авч чадах боловч энэ нь Байгууллагын нэр хүндэд СӨРӨГ-өөр нөлөөлөх бүдүүлэг алдаа болно.
Тэр тусмаа байгууллагууд маш соёлтой байдлаар нийгэм дэхь нэр хүндээ бүрдүүлхээр хичээдэг болсон өнөө үед...

Би лав яг ийм сурталчилгааны аргыг үзэн яддаг,

Даанч манайхан энэ тэнэг зүйлээ хийсээр л... 
Нэгийгээ хуурсаар... 
Сөрөг сэтгэгдэл, Бухимдал үүсгэсээр л...

Монгол мөрөөдөл

2 жилийн өмнө Лектор төвийн сургалтанд суугаад сүүлийн хичээл дээр Мартин Лютер Кинг-ийн "Би мөрөөдөж байна" илтгэлийн өнгө аясыг шингээсэн илтгэл бичиж баг багаараа уралдах болж, тэр оройжингоо нервтэж байж нэг юм буулгаад маргааш нь багийн 2 гишүүн дэмжсэнээр нилээн нервтэй, бас жаахан сандралттай танилцуулж байж билээ...

Сая бас нэг юм бодож нервтэж байгаад ийм юм бичиж, бас уншиж байснаа санаж нооргууд дотроосоо ухаж гаргаж ирж нийтэлж байна аа... Яг тэр эхээр нь хүргэе.

Сайн байцгаана уу? Залуусаа! 

Би жирийн нэгэн монгол залуу хүн. Та бүхэнтэй адилхан эх орондоо ихийг бүтээж сайхан амьдрахыг мөрөөддөг. 

Өнөөдөр би та бүтэндээ “Монгол мөрөөдөл” хэмээх илтгэлээ танилцуулахаар энэ индэр дээр гарч ирээд байна аа. 

Бид бүгдээрээ л ая тухтай сайхан амьдрахыг хүсдэг. Ая тухтай амьдралын суурь бол амьдрах орчин. Хэн ч гадаа 40 градустай байхад хүйтэн гэрт өглөө босохыг хүсдэггүй, бүгд л дулаан байранд өглөө бүр сэрэхийг хүсдэг. 

Тэгвэл жирийн Монгол залуу хүн хэдэн жилийн дараа өөрийн гэсэн байртай болох вэ? 

Ая тухтай амьдралыг бид 20 жилийн хөдөлмөрөөрөө худалдаж авна. Би оюутан байхдаа төгсөөд л 5, 10-н жилийн дараа байртай болно гэж мөрөөддөг байсан. Арай тодорхой мөрөөдхийн тулд нэг өдөр тооцоо хийж үзлээ. Гэтэл 5 биш 10 биш 20-н жилийн дараа л миний мөрөөдөл биелэх байв. Саяхан байрны үнэ 1,5 дахин нэмэгдлээ. Магадгүй энэ хугацаа 10 биш, 20 биш магадгүй 30 болсон байх. Би үүнийг тооцохоосоо айж байна.  
Насаараа зөвхөн л суурь хэрэгцээний нэгээхэн хэсэг болох амьдрах орчныхоо төлөө амьдрана гэдэг хариу гарах вий гэдэгээс айж байна. 

Харамсалтай байна! 

Өнөөдөр Монгол залуу хүн зөвхөн л суурь хэрэгцээгээ хангахын төлөө залуу насаа, бүхэл бүтэн амьдралаа зориулна гэдэг... Харамсалтай байна.

20,30-н жил монголдоо ажиллаад арай гэж авах тэр байрыг арай бага хугацаанд олж авахын тулд Өнөөдөр монгол залуус мянга мянгаараа Солонгосыг зорьж байна. Тэд тэнд хамгийн хүнд хэцүүг хийж байна. Тэд 20 биш 30 биш 10,15-н жилийн дараа байрны мөнгө өвөрлөөд хэдхэн жилийн настай болтлоо хордоод ирнэ. 

Эмгэнэлтэй байна! 

Өнөөдөр Монгол залуу хүн зөвхөн л суурь хэрэгцээнийхээ төлөө хүний нутагт залуу нас, эрүүл мэндээ золино гэдэг... Эмгэнэлтэй байна.

Өнөөдөр Монгол улсаа хөгжүүлэх залуу цалингаа сарын хэрэгцээндээ хүргэх гэж толгойгоо гашилгаж явахад Монгол улсыг Хэн?..., Хэн?... эзэний сэтгэлээр хөгжүүлэх юм бэ? 

Өнөөдөр баялаг бүтээх залуус суурь хэрэгцээгээ хангахаар мөнгө бүтээх аянд гарсан юм бол? Хэн?..., Хэн?... энэ оронд баялаг бүтээх юм бэ? 

Монголд ирээд сард сая төгрөг авдаг тэр хятад барилгачид биш! Тэдэнтэй зэрэгцэн ажиллаад сард таван зуун мянган төгрөг авдаг тэр л жирийн монгол залуу хөгжүүлнэ! Тэр л жирийн монгол залуу монголынхоо төлөө монгол баялагийг бүтээж чадна! 

Өнөөдөр зөвхөн суурь хэрэгцээгээндээ сарын цалингаа хэрхэн хүргэх вэ? гэж тархиа гашилгаж суугаа залуу Хэзээ..., Хэзээ... баялаг бүтээх юм бэ? 

Өнөөдөр зөвхөн яаж хурдан байртай болох вэ? Лизингийн зээлийн өрөө яаж хурдан дуусгах вэ? гэж бодож суугаа төрийн албан хаагч Хэзээ...?, Хэзээ...? шударга болох юм бэ? 

Үнэндээ тэдэнд үлдсэн шударга байх цор ганц шалтгаан бол Монголоо гэсэн сэтгэл л байх...

Хүн бүхэн л ая тухтай, сайхан амьдрахыг хүсдэг. Гэтэл ая тухтай амьдрал Яагаад...?, Яагаад...? ийм үнэтэй байгаа юм бэ? 

Би Монгол залуу хүн үнэлэгдэхийн тулд гадагшаа явдаг биш, эх орондоо ирдэг байгаасай гэж хүсч байна. 

Би Монгол залуу хүн эх орондоо хөдөлмөрлөөд өөрийн гараар амьдралаа, ирээдүйгээ бүтээгээсэй гэж хүсч байна. 

Би Монгол залуу хүн цалингаа хэрхэн хүргэх вэ гэсэн жижиг асуудалд биш Монгол улсаа хэрхэн хөгжүүлэх вэ? гэж санаа зовдог байгаасай гэж хүсч байна. 

Би Монгол залуу хүн яаж хурдан байртай, машинтай болох вэ? гэж биш Монгол улсдаа хэрхэн баялаг бүтээх вэ? гэж санааширдаг байгаасай гэж хүсч байна. 

Би зүгээр л монголдоо сайхан амьдармаар байна...

Биднийг доромжлохоо боль л доо...

Өнөөдөр мэдээний сайтууд яг л 10 жилийн өмнөх шар хэвлэлүүд шиг ажиллаж байна. "Шар хэвлэл" гэдэг үг МОДАнаас гараад "Шар сайт" гэдэг шинэ нэршил бий болж байх шиг... Цахимжсанаас биш 'Сахил хүртээд шал дордов' гэгчээр Хаана, ямар балиар, бусармаг явдал болно шүүрч аваад л бичнэ. Тэр нь ядаж Facebook хуудас дээрээ #ClickJack-аар цуглуулсан 10, 10 мянган хүнд нь хүрнэ. Өглөө бүр 10,10 мянган хүний Timeline хар бараан мэдээлэлээр дүүрч, амьдрал яг л тийм нобшийййн болчихсон юм шиг саарал өдрүүд өнгөрсөөр...
Нийгэм ямар аймар юм бэ? гэж бодхоос, бухимдахаас өөр аргагүй болтол балиар бараан мэдээллээр бөмбөгдүүлж байгаа хүмүүс Өөдрөг бодол бодож чадна гэж үү?

Би нэг хэсэг Мэдээний сайтууд дагадаг л байлаа. Гэвч Хар бараан мэдээлэлүүд урсаад л..., урсаад л байна... Гялтайх өөдрөг сайхан мэдээлэл байхгүй...
Эхэндээ мэдээнүүдийг нь гарчиглаад л өнгөрдөг байлаа, Сүүлдээ нервтээд, нүд хальтарч эхэлсэн. Тэгээд л эрх чөлөөгөө хэрэгжүүлээд Unlike-аа бөөнөөр нь дарж санаа амарсан даа...

Хамгийн тэнэг нь Шар хэвлэлүүд, Шар сайтууд: "Хүмүүс хар бараан, сөрөг мэдээлэлд дуртай тиймээс бид эрэлт хэрэгцээг дагаж хүмүүсийн хүсч байгааг л бичих нийтлэх хэрэгтэй. Ингэж л уншигчидаа татаж, барьж чадна" гэсэн өчүүхэн тэнэг бодолтой байдаг. Тэр нь бараг сайтынх нь бодлого болчихсон шахуу. Өөрсдөө түүнийгээ хээв нэг ярьж явна...
Энэ үзэл нь хэзээний, хэдэн оны судалгаан дээр суурилсан Хэдэн оны, Хэнд зориулсан үзэл баримтлал вэ?
Өнөөдөр энэ л үзэл баримтлалаа бариад яваад байгаа нь үнэндээ ДОРОМЖЛОЛ.

Өнөөдөр тэр их хар бараан мэдээлэлээс хэн? юу? сурах, хэрхэн хөгжих юм бэ? ХЭНД ХЭРЭГТЭЙ ЮМ БЭ?
Хэн нэгний энд хүрэхгүйдээ шаналан байнга хүний улруу нь шагайж явдаг, сөрөг муу мэдээллээр доош татахыг хүсэгчдэд, бас сөрөг мэдээллээр хооллож бухимдахаас өөрийг хийхээ больсон сөрөг Коммэнтчидод л хэрэгтэй байх.

Тангараг бүтэн явах сайхан

Хаяа багтвал бууж, хошуу багтвал иднэ гэх зан үйл нүүдэлчин монголчуудын аж төрөхийн бичигдээгүй хууль болон үйлчилсээр олон зууныг илээжээ. Нутаг нуга, айл саахалтынхантайгаа ам муруйхгүй эвтэй найртай, тангараг бүтэн амьдарч байсан нь бидний элэнц хуланцын үеэс мөрдөж ирсэн уламжлал заншлын маш том үнэт зүйл мөн аж. Тиймээс ч айл хүний амь нэг, саахалт хүний санаа нэг гэх үгийг хотлоороо мэдэж, түүнийгээ аж амьдралдаа ягштал сахин биелүүлсээр ирсэн байна. Чухамхүү амь нэг, санаа нэг байж л байгалийн хатуу ширүүн ааш араншинг харьцангуй бага хохиролтой давж туулсаар өдий хүрч. Амь нэгтэй, санаа нэгтэй байж чадаагүй нь айл саахалтынхандаа ад үзэгдэнэ. Амиа тойглогч айлтайгаа таарахгүй болдог учир ийм таагүй байдалд орохоос аль болох зайлсхийнэ. Айл буухыг буу, нохой хүүхдээ мэд гэх монгол үг маш эртнийх байх. Айл буусан хот айлын учир мэдэхгүй, ухаан суугаагүй хүүхдүүд нь тоглоом наадмаа булаацалдан уйлалдах, зүс мэдэхгүй ноход нь яс булаацалдан хэмлэлдэхээс өөр санаа зовж болгоомжлох зүйл байсангүй. Ухаан суусан хүмүүс нь учраа олж, хүчээ нэгтгээд амьдрах тангарагтай байсан нь бахархам уламжлал. Айл аймаг эетэй нь сайхан, ах дүү нар эвтэй нь сайхан гэдгийг мах цусандаа шингэтэл ойлгосон байсан учир цус нэгтэй ах дүүс биш ч, тангараг нэгтэй нөхөд болон айл бууж, аж төрөн суудаг байсан нь дээдсээс улбаатай ариун нандин заншлын нэг яах аргагүй мөн.